Plaatsen met een rijke geschiedenis vind je op (bijna) elke straathoek in Berlijn. Veel ervan zijn verbouwd en opnieuw ingericht, zodat het gezicht van de hoofdstad voortdurend verschuift tussen oud en nieuw. Humboldthain is er daar één van: Het park werd oorspronkelijk aangelegd in 1869 ter ere van de natuurwetenschapper Alexander von Humboldt ter gelegenheid van zijn 100e verjaardag. Tegenwoordig is het een openbaar park van 29 hectare in Mitte en een van de populairste parken in Berlijn.
Puur natuur: wat de Humboldthain te bieden heeft
Humboldthain werd na 1948 opnieuw aangelegd. In de loop der jaren zijn er steeds meer attracties bijgekomen die het park vandaag de dag zo de moeite waard maken. In de rozentuin vind je de rust die je nodig hebt in de drukte van de stad. De watertuin is ook populair: de waterloop slingert door het terrein en vormt kleine poelen. Als je zin hebt in nog meer water, ga dan naar het zomerbad aan de westelijke rand van het park en probeer de duikfaciliteit en grote glijbaan uit.
Maar het Humboldthain is ook zeker een bezoekje waard als het weer omslaat en de winter zijn intrede doet in Berlijn. Kinderen vinden er het hele jaar door avontuurlijke speeltuinen. En de kleine bunkerheuvel in het zuiden van het park is perfect om te rodelen in de sneeuw. Maar dat is nog niet alles: de beruchte clubscene van Berlijn bevindt zich ook in Humboldthain. De gelijknamige club direct naast het park is een geweldige plek om weekend na weekend te feesten.
Iets nieuws uit de vernieling: hoe Humboldthöhe ontstond
Het grootste kenmerk en de meest zichtbare historische getuigenis van de Humboldthain is de Humboldthöhe en de ruïnes van de voormalige flak-toren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, om precies te zijn tussen 1941 en 1942, werden in het park enorme paren luchtafweergeschutstorens gebouwd. Ze werden gebruikt voor de verdediging van het luchtruim van Berlijn en ook als hoogbouwbunkers voor maximaal 15.000 burgers.
Na het einde van de oorlog probeerden de Franse geallieerden een deel van de torens op te blazen – de gevechtsbunker. Dit lukte echter maar half. De zuidelijke helft stortte in, maar de noordelijke helft bleef staan. De reden hiervoor was dat men bang was dat de nabijgelegen Ringbahn-spoorlijnen beschadigd zouden kunnen raken.
In de jaren na de oorlog werd ongeveer 1,6 miljoen kubieke meter puin en industrieel puin van het verwoeste Berlijn bovenop de ingestorte helft gestapeld. En zie, Berlijn had al iets nieuws gecreëerd uit het puin en de as: De 84,5 meter hoge Humboldthöhe.
Tussen geschiedenis en natuurbehoud: de ruïnes vandaag de dag
Tegenwoordig kun je vanaf de Humboldthöhe genieten van een panoramisch uitzicht. Er is een uitkijkplatform op de overgebleven stomp van de bunker, die een weids uitzicht biedt over het noorden van Berlijn. En voor klimliefhebbers heeft de Duitse Alpenclub iets bijzonders bedacht: de buitenmuren van de bewaard gebleven flak-toren zijn omgebouwd tot een klimwand.
De vereniging Berliner Unterwelten e.V. biedt rondleidingen aan door de vrijgemaakte delen van de bunker om de geschiedenis van deze “betonnen getuige” tot leven te brengen. In de winter is dit echter beperkt vanwege enkele speciale bewoners van de flak-toren. Honderden vleermuizen overwinteren nu binnen. Dit maakt de bunker ook tot een belangrijk natuurmonument.
De Humboldthain steekt zijn oorlogszuchtige en lange verleden niet onder stoelen of banken. De bunker herbergt ook het Monument voor de Duitse Eenheid, dat werd ingehuldigd op de zesde verjaardag van de bouw van de Berlijnse Muur. Naast recreatie en veel groen nodigt het park bezoekers uit om te herdenken – en te leren van de donkere geschiedenis.